สำหรับที่มาของการจัดคลินิกให้คำปรึกษาเกิดจากการตระหนักถึงความสำคัญ ในการพัฒนาแนวทางและวิธีการทำงานรวมทั้งโมเดล (model) ต่าง ๆ ที่ สำนักงาน ก.พ.ร. ได้ดำเนินการมาตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2545 อย่างไรก็ตามแนวทางและ model ต่างๆ นั้น ยังมีการดำเนินการในลักษณะที่แยกกัน สำนักงาน ก.พ.ร. จึงมีแนวคิดในการบูรณาการ การทำงานในเชิงยุทธศาสตร์มากขึ้นโดยปรับแต่งองค์ประกอบต่างๆ ให้มีความเชื่อมโยงเกิดความชัดเจนเป็นองค์รวมมากยิ่งขึ้นประกอบกับผลการศึกษา วิจัยพบว่าข้าราชการ ทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาคให้ความสนใจกับงานของสำนักงาน ก.พ.ร. เป็นอย่างมาก เนื่องจากการที่สำนักงาน ก.พ.ร. ได้ผลักดันให้ส่วนราชการนำ การบริหารจัดการภาครัฐในประเด็นต่างๆ ไปใช้ในองค์กรนั้นบางประเด็นเป็นเรื่องใหม่ และมีความซับซ้อน ส่วนราชการจึงมีความต้องการที่จะให้สำนักงาน ก.พ.ร. จัดกิจกรรมให้คำปรึกษาแนะนำเกี่ยวกับการบริหารจัดการต่าง ๆ โดยเฉพาะ อย่างยิ่งการจัดกิจกรรมในลักษณะ Clinic Road Show (CRS) ในหัวข้อหลัก ดังนี้

            1. การจัดทำข้อเสนอการเปลี่ยนแปลง (Blueprint for Change)
            2. การจัดการความรู้ (Knowledge Management : KM)
            3. เกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการ ภาครัฐ (Public Sector Management Quality : PMQA)
            4. การบริหารราชการแบบมีส่วนร่วม
            5. การจัดตั้งศูนย์บริการร่วม
            6. แผนผังยุทธศาสตร์และการวัดผล แบบสมดุล (Strategy Map & Balanced Scorecard)
            7. ตัวชี้วัดในระดับบุคคล (Individual Scorecard)

            สำหรับคำถามที่ส่วนราชการหลายแห่ง ให้ความสนใจในเรื่อง Blueprint for Change คือ หากส่วนราชการไม่มีงบประมาณจะสามารถนำข้อ เสนอการเปลี่ยนแปลงไปสู่การปฏิบัติได้อย่างไร

          ประเด็นคำถามนี้มักเป็นข้อกังวลของเกือบทุกหน่วยงานซึ่งวิทยากรได้ให้คำแนะนำ ไว้โดยสรุปคือ หากส่วนราชการใดไม่ได้รับงบประมาณตามที่ขอ ผู้บริหารก็ต้องใช้ความสามารถในการบริหารจัดการ โดยนำแผนข้อเสนอการเปลี่ยนแปลงมาร่วมกันพิจารณาว่าจะผลักดันอย่างไรภายใต้ งบประมาณที่จำกัด ทั้งนี้อาจพิจารณาว่ามีแผนงานใดที่สามารถผนวกเข้ากับแผนงานอื่น ในกลุ่มเป้าหมายเดียวกันได้ นอกจากนี้ ข้อเสนอการเปลี่ยนแปลงที่หลายหน่วยงาน เลือกในด้านเทคโนโลยีนั้น ต้องพิจารณาให้ถี่ถ้วนอีกครั้ง เนื่องจากการจัดทำข้อเสนอ ไม่ได้เน้นถึงผลผลิต (Product) ที่อยู่ใน รูปแบบของโครงการ/กิจกรรม แต่มุ่งเน้นกระบวน การทำงานเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง 3 ด้าน คือ ลดเวลาการทำงาน ลดต้นทุน และเพิ่มคุณภาพซึ่งจะเห็นได้ว่าการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ส่วนราชการไม่จำเป็นต้องระบุสิ่งที่ต้องเปลี่ยนแปลงให้ครบทั้ง 4 ด้าน ทั้งด้านขั้นตอน/วิธีปฏิบัติงาน ด้านเทคโนโลยี ด้านการจัดแบ่งหน้าที่ และด้านบุคลากร แต่ส่วนราชการสามารถเปลี่ยนแปลงในแง่ของกระบวนการทำงานหรือวิธีปฏิบัติซึ่งอาจ ไม่มีความจำเป็นในการใช้งบประมาณแต่อย่างใด

         อย่างไรก็ตามเนื่องจาก PMQA เป็นตัวชี้วัด ใหม่ ทำให้หลายส่วนราชการไม่เข้าใจแนวทาง และกระบวนการของ ระบบ PMQA ซึ่งหลักของ การนำ PMQA ไปใช้คือ ให้องค์กรประเมินตนเองตามเกณฑ์ที่มีอยู่ โดยการตอบคำถามในแต่ละหมวด ซึ่งจะทำให้องค์กรทราบว่าอะไรเป็นจุดแข็ง และ จุดอ่อน เพื่อนำไปสู่การวางแผนและการดำเนินการปรับปรุงตามแผน โดยองค์กรจะเป็นผู้เลือกเครื่องมือทางการบริหารเองว่าจะใช้เครื่องมือใดที่เหมาะสม กับองค์กรของตนซึ่งการเลือกเครื่องมือในการปรับปรุง จะมีผลกับระดับคะแนนที่จะได้รับด้วยและเมื่อปรับปรุงแล้วก็จะวน กลับไปที่การประเมินตนเองอีกครั้ง เมื่อพบโอกาสในการปรับปรุงอีกก็จะดำเนินการ ปรับปรุงต่อไป จนกว่าจะเห็นว่าองค์กรของตนมี ความแข็งแรงแล้ว

         จากนั้นก็จะให้หน่วยงานอื่นเข้ามาประเมิน ซึ่งผู้ที่จะเข้าไปทำหน้าที่ตรวจประเมินก็คือ สำนักงาน ก.พ.ร. นั่นเอง โดยจะให้คำแนะนำว่าองค์กรนั้น ๆ ต้องปรับปรุงในเรื่องใดเพื่อให้องค์กร กลับไปสู่กระบวนการของการวางแผนในการปรับปรุง การดำเนินการปรับปรุง และการประเมินตนเองอีกครั้ง จนกระทั่งมีความพร้อมที่จะเข้ารับการประเมิน จากหน่วยงานภายนอกอีกครั้งหนึ่ง และเมื่อองค์กร ได้รับคะแนนผ่านเกณฑ์การประเมินแล้วก็จะได้รับรางวัล PMQA ทั้งนี้ องค์กรที่ได้รับรางวัลแล้วมีหน้าที่ที่จะต้องแบ่งปันความรู้และแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ให้กับองค์กรอื่น ๆ ต่อไป

         ลักษณะขององค์กรที่บริหารราชการแบบมีีส่วนร่วม คือ เป็นองค์กรที่เปิดให้ประชาชนสามารถเข้าถึงได้ (Accessibility) มีการติดต่อสื่อสาร สองทางกับประชาชน (Dialogue) ทั้งที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ มีการนำข้อคิดเห็น ของประชาชนมาประกอบการตัดสินใจขององค์กร พร้อมทั้งอธิบายเหตุผล และมีการจัดกระบวนการ การรับฟังความคิดเห็นของประชาชนอย่างทันท่วงที ถูกต้อง โปร่งใสและจริงใจ

         การบริหารราชการแบบมีส่วนร่วมเป็นตัวชี้วัดที่ 6 ตามคำรับรองการปฏิบัติราชการ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2549 เรื่อง ระดับความสำเร็จในการเปิดโอกาสให้ประชาชน เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาระบบราชการ ซึ่งกำหนดเกณฑ์การให้คะแนนเป็นระดับขั้นของความสำเร็จ 5  ระดับ (Milestone) โดยพิจารณาจาก ความก้าวหน้าของขั้นตอนการดำเนินงานตามเป้าหมาย แต่ละระดับ ดังนี้

         ขั้นตอนที่ 1 ส่วนราชการมีการเปิดเผยข้อมูล ข่าวสารแก่ประชาชนอย่างโป่รงใส โดยมีช่องทางต่างๆ อย่างน้อย 5 ช่องทาง เช่น การเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร ผ่านสื่อสิ่งพิมพ์ สื่อโทรทัศน์ สื่อวิทยุ อินเตอร์เนต การจัดงานแถลงข่าว การเผยแพร่จดหมายข่าว การจัดนิทรรศการ การจัดทำสปอตโฆษณา

         ขั้นตอนที่ 2 ส่วนราชการมีระบบการรับฟัง ความคิดเห็นของประชาชนอย่างน้อย 5 ช่องทาง เช่น การจัดให้มีตู้รับข้อคิดเห็น การจัดให้มีสายด่วน การสัมภาษณ์ความคิดเห็นของประชาชน การสัมมนา วิชาการ การจัดเวทีรับฟังความคิดเห็นของประชาชน การจัดให้มีศูนย์ข้อมูล-ห้องสมุด

         อย่างไรก็ตามการประเมินผลตัวชี้วัดเรื่องตัวชี้วัดระดับบุคคล ตามคำรับรองการปฏิบัติราชการ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2549 จะยังไม่เต็มรูปแบบ หรือลงลึก ไปถึงการกำหนดตัวชี้วัดระดับบุคคลของเจ้าหน้าที่ทุกคนในหน่วยงาน แต่จะให้้กำหนดเพียงแค่ตัวชี้วัด ระดับผู้อำนวยการสำนัก/กอง โดยในเกณฑ์ตามตัวชี้วัดดังกล่าว จะกำหนดว่าหน่วยงานต่างๆต้องทำอะไรบ้าง มีกรอบของตัวชี้วัด วิธีการดำเนินการและแนวทางในการนำตัวชี้วัดระดับผู้อำนวยการ สำนัก/กอง ไปใช้ในการจัดสรรสิ่งจูงใจ

         ในการกำหนดตัวชี้วัดระดับบุคคลจะมองที่ภาพรวมขององค์กรในลักษณะ top-down โดยพิจารณาจากแผนยุทธศาสตร์ขององค์กรเป็นหลักประกอบ กับหน้าที่ความรับผิดชอบของสำนัก/กองด้วย

คุณพรพงศ์ กนิษฐานนท์ เลขานุการกรม สำนักงานปลัดกระทรวงการต่างประเทศ

เป็นท่านหนึ่งที่ให้ความสนใจซักถามวิทยากร โดยเฉพาะ เรื่อง Blueprint for Change ซึ่ง คุณพรพงษ์กล่าวว่า             “โดยความเห็นส่วนตัวแล้วคิดว่า การขาดแคลน งบประมาณเป็นเรื่องที่ทำให้ไม่สามารถดำเนินการตาม Blueprint for Change ได้ เพราะเนื้องานของ กระทรวงการต่างประเทศแตกต่างกับกระทรวงอื่น และ การเอาบางโครงการไปรวมกับอีกโครงการหนึ่ง นับว่า เป็นเรื่องที่ยากมากถ้าหากจะเปลี่ยนแปลงได้ก็คงทำได้ ในแง่ Competency ของข้าราชการซึ่งในส่วนนี้ ข้าราชการของกระทรวงการต่างประเทศมี Competency สูงแล้วอย่างก็ตามตนเองจะนำเสนอแนะของวิทยากร ของวิทยากรไปพิจารณาว่ามีช่องให้สอดคล้องกับภารกิจ ของกระทรวงการต่างประเทศอย่างไรบ้าง"

คุณเนตรชนก เกษรโรจน์ นักวิชาการเงินและบัญชี 6 (ซ้าย) และ
คุณอมรรัตน์ นิลวงศ์ นักวิชาการเงินและบัญชี 7 (ขวา) กระทรวงการต่างประเทศ

“การจัดคลินิกสัญจรของสำนักงาน ก.พ.ร. ในครั้งนี้ นับเป็นเรื่องที่ดี แต่ถ้าหากเป็นไปได้ขอให้ สำนักงาน ก.พ.ร. จัดกิจกรรมให้เร็วขึ้นก่อนที่หน่วยงาน จะเริ่มดำเนินการ โดยในส่วนความรับผิดชอบของตนเอง คือ การบริหารความเสี่ยง ซึ่งนับว่าเป็นเรื่องใหม่ และตนเองยังไม่ค่อยเข้าใจมากนัก อย่างไรก็ตาม ในขั้นตอนนี้ ได้มีการจัดตั้งคณะกรรมการขึ้นมา เพื่อดำเนินการเรื่องดังกล่าวแล้ว ถ้าหากคิดตามระดับ คะแนน Mile Stone ก็ไม่แน่ใจว่าได้คะแนนแล้วหรือยัง

คุณสุดาพร ปานกลิ่น เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน สำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษานครปฐม เขต 1 กระทรวงศึกษาธิการ

ได้แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการจัดคลินิกสัญจรว่า “หลังจากที่เข้ารับการให้คำปรึกษาจาก  สำนักงาน ก.พ.ร. ในวันนี้แล้ว ตนเองเข้าใจและยอมรับประโยชน์ของการจัด ทำ Blueprint for Change มากขึ้น โดยเฉพาะการบริหาร จัดการที่มุ่งเน้นผลผลิต มีการปรับเปลี่ยนแนวคิด กระบวนการทำงาน ซึ่งถ้าพิจารณาให้ดีแล้ว ไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่การที่หลายคนวิตกเพราะยึดติดกับการปฏิบัติแบบเดิม ที่เคยชินมากกว่าซึ่งในเรื่องนี้ตนเองคิดว่าผู้บริหารจะต้อง เป็นแบบอย่างในการเปลี่ยนแปลงให้แก่ข้าราชการ โดยในส่วนของสำนักงานเขตพื้นที่ต้องย้อนกลับมาดูตนเอง ให้มากขึ้นว่าเราสอนผู้อื่นให้เข้าใจการเปลี่ยนแปลง แต่ตัวเราเองมีความเข้าใจในเรื่องดังกล่าวมากน้อยเพียงไร

 นอกจากนี้ อยากฝากถึงเพื่อนข้าราชการว่าสิ่งที่เป็นหัวใจสำคัญของผู้ที่ทำงาน ในแวดวงการศึกษาที่จะละเลยไม่ได้ คือการทำงานด้วยอุดมการณ์ มีหลักการ ในการทำงาน และประการสำคัญคือคุณธรรม จริยธรรม”